دیۀ از بین رفتن منافع

منظور از منفعت، استفادهای است که از هر یک از اعضا و دستگاههای بدن انتظار میرود، که از جملۀ مهمترین آنها حواس پنجگانۀ انسان است. زائل کردن عقل یا از بین بردن یک منفعت یا حس  مهم به طور کامل، موجب تعلّق دیۀ کامل خواهد شد، ولی اگر اهمیت آن حس  یا منفعت چندان زیاد نباشد، دیۀ کمتر و یا ارش به آن تعلّق خواهد گرفت. بنابراین، دیۀ از بین رفتن حس لامسه و حسچشایی (برخلاف سایر حواس) تنها موجب ارش و نه تعلّق دیۀ کامل میشود. به دیۀ برخی از اعضا، که « قانون مجازات اسلامی » قبل از پایان دادن به این بخش، تنها ذکر این نکته ضروری است که فقها میزان دیۀ آنها را مورد بحث قرار دادهاند، نپرداخته است، و بنابراین، به نظر میرسد که در اینگونه موارد، همانطور که ادارة حقوق قوةقضائیه نیز طی یک نظریۀ مشورتی اظهار داشته است، باید به منابع معتبر فقهی مراجعه حکم به پرداخت ارش ،« قانون مجازات اسلامی » کرد و نمیتوان، به  عدمِ ذکر آنها در قانون، به استناد مادة 559 داد، زیرا مادة مذکور به مواردی که شرعاً مقدار خاصی به عنوان دیه تعیین نشده است اشاره دارد.

 

ق، دیۀ پستان بود، که فقهای امامیه به موجب حدیث « قانون مجازات اسلامی » از جمله موارد عدم تعیین دیه در در « علیه السلام » عامی که دیۀ هر یک از اعضای زوج را نصف دیۀ کامل میداند، و نیز به استناد این که حضرت علی مورد مردی که یکی از پستانهای همسرش را بریده بود حکم به پرداخت نصف دیۀ زن دادند، دیۀ هر پستان زن را مصوب سال 1392 ، مرتفع شده و مادة 669 ،« قانون مجازات اسلامی » معادل نصف دیۀ کامل زن میدانند. این خلاً در همین موضع را پذیرفته است. در مورد نوک پستان زن نیز نظرات مختلفی بین فقها مطرح شده است. اکثراً، به دلیل این که نوک پستان جزئی از کل است، دیۀ آن را معادل دیۀ پستان ندانستهاند و قیاس آن را با دست، که چه از مچ، چه از آرنج و چه از کتف قطع شود دیۀ کامل دارد، باطل شمردهاند. برخی در این مورد، با توجه به این که دیۀ نوک پستان مرد، به موجب یک روایت معتر، یک هشتم دیۀ مرد میباشد، همین حکم را در مورد زن قابل تسرّی میدانند. برخی دیگر در این مورد پرداخت ارش را ضروری دانستهاند.