شنیدهایم که اگر زن هم بتواند تصمیم خود برای جدا شدن از همسرش را به اجرا بگذارد، اصطلاحا میگویند او حق طلاق دارد. اصطلاح درستتر این است که بگوییم او وکالت در طلاق دارد زیرا متأسفانه در قانون مدنی ما هنوز طلاق برای زن یک حق شمرده نمیشود و مرد صرفا برای اجرای این حق به زن وکالت میدهد. حال فرض کنیم زن وکالت در طلاق را گرفته است و در دفترخانه نیز این وکالت را به صورت رسمی ثبت کرده تا صرفا در حد قول نباشد و بتواند قانونا از آن استفاده کند. حال اگر زن با توافق مرد یا بدون توافق او تصمیم به جدایی گرفت باید چه کند؟ قدم اول گرفتن یک وکیل برای زوج است؛ در صورتیکه خودش نخواهد در جریان دادرسی حضور داشته باشد. زوجه میتواند برای خودش هم وکیل بگیرد اما نمیتواند به تنهایی و به موجب وکالت از طرف هر دو نفر اقدام کند. زوجه به موجب وکالتنامهی رسمیای که دارد، به وکیل دادگستری وکالت میدهد تا نمایندهی زوج در دادگاه باشد. چرا حتما به وکیل دادگستری؟ چون تنها کسانی میتوانند در دادگاهها به نمایندگی از افراد اقدام کنند که پروانهی وکالت داشته باشند و داشتن وکالت رسمی دفترخانهای هم کمکی در این زمینه نخواهد کرد.
بعد نوبت طرح دعوا و تقدیم دادخواست است که در یکی از دفاتر خدمات قضایی صورت میگیرد. بعد از این که پرونده به یکی از دادگاههای خانواده ارجاع شد، باید به آن شعبه مراجعه شود. قاضی شعبه در صورتیکه طلاق توافقی نباشد، باید از طرفین بخواهد که یک داور معرفی کنند. داوران باید شرایط خاصی مانند تأهل داشته باشند و سعی در ایجاد سازش بین زوجین نمایند و در نهایت نظر خود را به دادگاه اعلام کنند. قاضی با توجه به نظر داوران رأی خود را صادر میکند. البته بهتر است گفته شود که این فرایندها اگر زوجه وکالت در طلاق داشته باشد و تصمیم خود را گرفته باشد، صوری محسوب میشوند. پس از این، دادگاه مبادرت به صدور حکم الزام زوج به طلاق یا احراز شرایط اعمال وکالت در طلاق میکند. با این حکم ظرف مدت شش ماه باید به دفتر رسمی ازدواج و طلاق مراجعه شود تا صیغهی طلاق در آنجا جاری و طلاق با حضور دو شاهد مرد ثبت شود (اگر طلاق توافقی باشد و دادگاه گواهی عدم امکان سازش صادر کند، این مدت سه ماه خواهد بود). اگر در این مدت به دفترخانه مراجعه نشود، این حکم از اعتبار ساقط شده و دوباره باید همهی مراحل از ابتدا طی شود!
زوجه بر حسب کارهایی که در امر خانه داری انجام میدهد مستحق اجرت المثل خواهد بود مگر آن که قصد تبرع داشته باشد که اصل بر عدم آن است و در صورتی که مرد قصد تبرع را از جانب زوجه ادعا نماید باید آن را به اثبات برساند.در طلاق توافقی معمولا زوجین در این رابطه به توافق خواهند رسید که زوج مبلغی را به عنوان اجرت المثل به زوجه پرداخت نماید.
مطابق با قانون ، پرداخت نفقه فرزندان ،در هر سنی با پدر است و در صورت امتناع از پرداخت آن مجازات حبس در انتظار پدر خواهد بود.اما در طلاق توافقی زوجین می توانند توافق کنند که نفقه فرزندان بر عهده مادر قرار بگیرد.